Yn Gwarchod Enwau Lleoedd Cymru

Cyfansoddiad

Enw
1
. Enw’r Gymdeithas yn Gymraeg yw ‘Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru’, ac
yn Saesneg ‘Welsh Place-Name Society’.
Nodau ac Amcanion
2
. Nodau y Gymdeithas yw hybu ymwybyddiaeth, dealltwriaeth ac astudiaeth o enwau
lleoedd a’u perthynas ag ieithoedd, amgylchedd, hanes a diwylliant Cymru, gan
gyflawni hynny drwy’r amcanion canlynol:
i. Codi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd enwau lleoedd trwy ledaenu gwybodaeth
mewn gwahanol ddulliau.

ii. Hyrwyddo a chefnogi unigolion a grwpiau i gofnodi, dadansoddi a dehongli
enwau lleoedd o dystiolaeth lafar a dogfennol.

iii. Gweithredu i warchod enwau lleoedd Cymru.

iv. Ffurfio perthynas ag unigolion, sefydliadau a chymdeithasau cyffelyb yng
Nghymru ac mewn gwledydd eraill.

v. Cyhoeddi Bwletin i aelodau’r Gymdeithas o leiaf unwaith y flwyddyn.
vi. Cynnal Gwefan y Gymdeithas.
vii. Cynnal Cynhadledd Flynyddol.

viii. Codi arian, derbyn grantiau a chyfraniadau, ac ymgeisio am gyllid i wireddu’r
amcanion hyn.

ix. Ymgymryd ag unrhyw weithgaredd arall a fyddai’n cyflawni’r amcanion hyn.
Aelodaeth
3
. Bydd aelodaeth yn agored i unrhyw un sydd â diddordeb yn nodau ac amcanion y
Gymdeithas.
4. Bydd tâl aelodaeth blynyddol yn daladwy ym mis Medi; oni cheir y tâl o fewn chwe
mis bydd yr aelodaeth yn ddi-rym.
5. Gall y Pwyllgor enwebu Llywyddion er Anrhydedd i’r Gymdeithas, a’r enwebiad i’w
gymeradwyo yng Nghyfarfod Cyffredinol Blynyddol y Gymdeithas.
Pwyllgor a Swyddogion
6
. Rheolir gweithgareddau’r Gymdeithas gan Bwyllgor a gaiff ei ethol yng Nghyfarfod
Cyffredinol Blynyddol y Gymdeithas.
7. Bydd y Pwyllgor yn cynnwys pum swyddog, hyd at naw aelod cyffredin (gydag un yn
gyfrifol am y Map Digidol) a dau olygydd (y Bwletin a’r Wefan), gydag awdurdod i
gyfethol hyd at ddau aelod arall am gyfnod o dair blynedd ac un neu ragor o aelodau
ychwanegol dros dro i ddiben penodol.
8. Cworwm y Pwyllgor fydd pum aelod, gan gynnwys un aelod cyffredin.
9. Swyddogion y Gymdeithas fydd Cadeirydd, Is-Gadeirydd, Ysgrifennydd, Trysorydd
ac Ysgrifennydd Aelodaeth.
10. Cyfnod swyddogion ac aelodau’r Pwyllgor fydd tair blynedd, ond bydd holl
swyddogion ac aelodau’r Pwyllgor ar dir i’w hailethol.
11. Enwebir swyddogion ac aelodau ar gyfer y Pwyllgor drwy anfon ffurflenni enwebu
wedi eu harwyddo gan gynigydd, eilydd ac enwebai at yr Ysgrifennydd 28 diwrnod
cyn y Cyfarfod Blynyddol Cyffredinol.
12. Os bydd swyddog yn analluog i weithredu, bydd gan y Pwyllgor awdurdod i benodi
swyddog dros dro hyd at y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol nesaf.
Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol
13
. Cynhelir Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol y Gymdeithas yn dilyn y gynhadledd
flynyddol yn ystod yr hydref er mwyn ethol swyddogion ac aelodau’r Pwyllgor,
derbyn cyfrifon y Gymdeithas a fydd wedi’u harchwilio hyd at 31 Mawrth y flwyddyn
honno, penodi archwilydd annibynnol i’r Gymdeithas ar gyfer y flwyddyn ganlynol a
thrafod unrhyw fater cymwys arall. Gall y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol
gymeradwyo enwau Llywyddion er Anrhydedd.

14. Rhoddir rhybudd o 21 diwrnod o ddyddiad y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol.
15. Cworwm y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol fydd 12 aelod.
16. Dim ond y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol neu Gyfarfod Cyffredinol Arbennig sydd
ag awdurdod i newid cyfansoddiad y Gymdeithas ar ôl anfon rhybudd o’r newid i holl
aelodau’r Gymdeithas 21 diwrnod o flaen llaw.
Cyfarfod Cyffredinol Arbennig
17
. Gellir galw Cyfarfod Cyffredinol Arbennig ar gais ysgrifenedig 12 aelod o’r
Gymdeithas ar ôl rhoi rhybudd o 21 diwrnod i holl aelodau’r Gymdeithas.
18. Cworwm y Cyfarfod Cyffredinol Arbennig fydd 12 aelod.
Cyllid
19
. Pennir y tâl aelodaeth blynyddol yn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ar argymhelliad
y Pwyllgor.
20. Rhaid i sieciau gael eu harwyddo neu daliadau bancio ar lein gael eu hawdurdodi gan
ddau o’r canlynol: y Cadeirydd, yr Is-Gadeirydd, y Trysorydd, yr Ysgrifennydd neu
aelod awdurdodedig o’r Pwyllgor.
21. Dynodir holl gyllid, incwm ac asedau’r Gymdeithas i bwrpas y Gymdeithas yn unig.

22. Ni chaiff unrhyw swyddog nac aelod o’r Pwyllgor gydnabyddiaeth ariannol ac eithrio
costau dilys sy‘n codi o weithredu ar ran y Gymdeithas.

Cyfarfodydd Cyhoeddus

23. Bydd pob cyfarfod o’r Gymdeithas, gan gynnwys y Gynhadledd Flynyddol, yn agored
i’r cyhoedd, ond gan yr aelodau yn unig y bydd hawl i bleidleisio.

Cyfrwng
24
. Prif iaith y Gymdeithas yw’r Gymraeg. Darperir fersiynau dwyieithog o’r
Cyfansoddiad a chofnodion y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol. Bydd tudalennau
perthnasol y Bwletin a Gwefan y Gymdeithas yn ddwyieithog, a chyhoeddir
cyfraniadau yn yr iaith y cyflwynir hwy ynddi, ynghyd â chrynodeb Saesneg o’r
cyfraniadau Cymraeg. Bydd cyfieithu ar y pryd ar gael mewn cynadleddau a

chyfarfodydd o’r Gymdeithas.
Dirwyn y Gymdeithas i ben
25.
Gellir diddymu’r Gymdeithas ar argymhelliad y Pwyllgor a’i gadarnhau mewn
Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol neu Gyfarfod Cyffredinol Arbennig drwy bleidlais o
leiaf ddwy ran o dair o’r aelodau a fydd yn bresennol.

26. Rhoddir unrhyw gyllid neu asedau a fydd yn weddill i gymdeithas neu gymdeithasau
sy’n arddel amcanion cyffelyb.

Dylan Foster Evans
Cadeirydd Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru
14 Tachwedd 2023